Το χωριό του Στέφανου Κασσελάκη, o Σκινές Χανίων, βρίσκεται σε ένα ύψωμα περίπου 15 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά των Χανίων. Μέσα σε ένα καταπράσινο τοπίο στην επαρχία Κυδωνίας, το στολίδι αυτό αναφέρεται σε ιστορικά κείμενα (1577) του Φραντσέσκο Μπαρότσι, αλλά και στην ενετική απογραφή του 1583, ως Schinea.
Το 1834, στην αιγυπτιακή απογραφή αναφέρεται ως Σκένες και σημειώνεται ότι είχε 20 χριστιανικές και τέσσερις τουρκικές οικογένειες. Στη συνέχεια, το 1842, ο Μιχαήλ Χουρμούζης στο έργο του «Κρητικά» το αναφέρει με την ονομασία Σχοινιά.
Το 1881 το χωριό ανήκε στον δήμο Αλικιανού και σύμφωνα με την απογραφή είχε 286 χριστιανούς κατοίκους και έναν τούρκο. Στην απογραφή του 1900 είχε 362 κατοίκους και υπαγόταν στον ίδιο δήμο, ενώ το 1925 ορίστηκε ως έδρα ομώνυμης κοινότητας η οποία συνέχισε να υπάρχει μέχρι την Καποδιστριακή διοικητική διαίρεση, το 1997.
Το χωριό καταστράφηκε από τους Γερμανούς τον Αύγουστο του 1941. Οι Γερμανοί ανατίναξαν τα σπίτια, εξόρισαν τα γυναικόπαιδα και εκτέλεσαν 40 κατοίκους. Τον Μάρτιο του 1943 εκτέλεσαν άλλους 40 κατοίκους.
Εκεί γεννήθηκε, από μια πάμπτωχη οικογένεια, ο πατέρας του Στέφανου Κασσελάκη, Θεόδωρος. Σπούδασε Γεωπονική στη Θεσσαλονίκη, αλλά γρήγορα στράφηκε στο εμπόριο. Ανάμεσα στα εμπορεύσιμα αγαθά που δούλευε, φάνηκε από νωρίς ότι το μεγάλο κέρδος ήταν στις προμήθειες για καράβια και στη ναυτιλία.
Ετσι, ξεκίνησε και σιγά σιγά εξασφάλισε την αντιπροσωπεία χρωμάτων για τα καράβια, από μια μεγάλη ιαπωνική εταιρεία. Εφτασε στο σημείο να προμηθεύει χρώματα για το 5% των πλοίων που κατασκευάζονταν ή επισκευαζόταν στα ναυπηγεία όλου του κόσμου. Ανάμεσα στους πελάτες του ήταν και ο αμερικανικός 6ος Στόλος.
Με τα χρόνια ο πατήρ Κασσελάκης και η σύζυγός του μετοίκησαν στις ΗΠΑ, όπου μεγάλωσε και σπούδασε ο Στέφανος. Ολοι στα Χανιά γνώριζαν την οικογένεια Κασσελάκη, που έβγαλε λεφτά μέσω της ναυτιλίας αλλά οδηγήθηκε και στη χρεοκοπία, την περίοδο της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης και εν συνεχεία της πανδημίας.
Αρχές 2022…
Στις αρχές του 2022 ο ηττημένος το 2019 Αλέξης Τσίπρας σκεφτόταν τις επόμενες εθνικές εκλογές. Και ο Στέφανος Κασσελάκης ήθελε να επιστρέψει στην Ελλάδα. Η Μεγαλόνησος της ψυχής, όπως την αποκαλούν οι ποιητές, έμελλε να παίξει καθοριστικό ρόλο στις εξελίξεις.
Η Κρήτη, και πιο συγκεκριμένα τα Χανιά και οι άνθρωποί τους, έγιναν ο συνεδετικός κρίκος για τη γνωριμία του Στέφανου Κασσελάκη με τον Αλέξη Τσίπρα. Ενα γεύμα αποδείχτηκε αρκετό για να συνδεθούν πολιτικά. Παρόντες ήταν ο Μιχάλης Καλογήρου, ο Γιώργος Βασιλειάδης, ο Στέφανος Κασσελάκης και ο δικηγόρος του (στη συνέχεια διευθυντής του γραφείου του στον ΣΥΡΙΖΑ και σήμερα δίπλα του στο Κίνημα Δημοκρατίας) Μανώλης Καπνισάκης.
Η συζήτηση ήταν πολύ ενδιαφέρουσα και ο κ. Καλογήρου µίλησε στη συνέχεια µε καλά λόγια για τον κ. Κασσελάκη στον τότε πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ.
Ο Κασσελάκης και ο Καπνισάκης
Τους δύο άνδρες, Κασσελάκη και Καπνισάκη, δεν τους συνδέει μόνο η κοινή καταγωγή τους από τη Μεγαλόνησο. Τους συνδέει μια μακρά σχέση, 20ετίας και βάλε. «Τον γνωρίζω από 14 ετών και συζητούσα μαζί του όσο διάστημα ήταν στην Αμερική», είχε πει στο Mega ο Μανώλης Καπνισάκης μιλώντας για τους δεσμούς του με τον Στέφανο Κασσελάκη και πώς αυτοί αναπτύχθηκαν.
Η σχέση Καπνισάκη – Πολάκη
Ως στενός συνεργάτης, μάλιστα, του Παύλου Πολάκη, ο κρητικός νομικός ήταν εκείνος που τους έφερε κοντά και δημιούργησε τις προϋποθέσεις για μια «σκιώδη» κοινή σύμπραξη στις εσωκομματικές διαδικασίες του ΣΥΡΙΖΑ.
Με τον αψύ Σφακιανό ο Καπνισάκης συνυπήρξε στον τομέα Διαφάνειας του ΣΥΡΙΖΑ. Τότε που, όπως χαρακτηριστικά ειπώθηκε από συγκεκριμένη πηγή, «έψαχναν παρέα να βρουν σκάνδαλα της κυβέρνησης Μητσοτάκη». Αρα έχουν τη δυνατότητα και να συνεννοηθούν και να συνεργαστούν. Μιλούν ξεκάθαρα την ίδια γλώσσα.
Η συνέχεια είναι γνωστή. Ο Στέφανος Κασσελάκης εμφανίστηκε στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας του ΣΥΡΙΖΑ (σε μη εκλόγιμη θέση) και το καλοκαίρι του 2023, μετά το βατερλό του ΣΥΡΙΖΑ και την παραίτηση Τσίπρα, εμφανίστηκε με το γνωστό βίντεο, «Με λένε Στέφανο…», για να αρχίσει τη διαδρομή του στην πολιτική ως υποψήφιος αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ…
Θα επανέλθουμε στο τέλος για όσα έκαναν εντύπωση στον κ. Τσίπρα από τις κουβέντες που είχε με τον Στέφανο Κασσελάκη το καλοκαίρι του 2023 και όσα λέγεται, από πρόσωπα με γνώση όσων έγιναν εκείνο το καλοκαίρι, ότι αποφάσισε να κρατήσει.
Τι τους χωρίζει, τι τους ενώνει
Πριν, όμως, από αυτά υπάρχει το εξής ερώτημα. Σήμερα ποιο μπορεί να είναι το κοινό χαρακτηριστικό των δυο πολιτικών (ενδεχομένως και αντιπάλων) στις προσεχείς βουλευτικές εκλογές; Και ο Τσίπρας και ο Κασσελάκης κινούνται με επίκεντρο το «πρόσωπό τους» και αυτό υπηρετούν οι επιλογές της δημιουργίας των λεγόμενων «υβριδικών κομμάτων».
Τι είναι το Κίνημα Δημοκρατίας του Κασσελάκη; Είναι ένα κίνημα που προσπαθεί να προσελκύσει διαφορετικές κοινωνικές ομάδες, ακόμη και με διαφορετικές ιδεολογίες, αναμειγνύει παραδοσιακές και σύγχρονες πρακτικές οργάνωσης (π.χ. κρατά παραδοσιακές δομές, ιεραρχία, τοπικές οργανώσεις), αλλά χρησιμοποιεί κυρίως τα social media, υιοθετώντας διαδικασίες άμεσης δημοκρατίας.
Ενα υβριδικό κόμμα μπορεί να αλλάζει την πολιτική του ατζέντα πιο εύκολα για να προσαρμοστεί στις απαιτήσεις του εκλογικού σώματος.
Το υβριδικό μοντέλο
Φυσικά, ο Αλέξης Τσίπρας, πολύπειρος στα οργανωτικά και στο παρασκήνιο, στις ζυμώσεις, ακόμη και στον φραξιονισμό (αν προχωρήσει στην ίδρυση κόμματος), θα πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι θα προχωρήσει σε ένα «νέο υβριδικό κόμμα». Δηλαδή καμία σχέση με τον ΣΥΡΙΖΑ και τη δομή της Κουμουνδούρου.
Ενα υβριδικό κόμμα είναι ένα πολιτικό κόμμα που συνδυάζει χαρακτηριστικά από διαφορετικούς τύπους κομμάτων, χωρίς να ανήκει απόλυτα σε έναν συγκεκριμένο τύπο. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα υβριδικού κόμματος στην Ευρώπη είναι το Κίνημα των Πέντε Αστέρων στην Ιταλία.
Ιδρύθηκε ως αντισυστημικό κίνημα το 2009 από τον κωμικό Μπέπε Γκρίλο και τον διαδικτυακό επιχειρηματία Τζιανρομπέρτο Καζαλέτζιο. Ξεκίνησε ως κίνημα βάσης, «από τα κάτω», με στόχο την καταπολέμηση της διαφθοράς και της «παλιάς πολιτικής». Κάτι σαν αυτό που λέει σήμερα ο Τσίπρας: «Θα προχωρήσω αφού πρώτα αφουγκραστώ την κοινωνία».
Πολιτικοί παρατηρητές σημειώνουν εύστοχα ότι ένα κόμμα χωρίς ιδιαίτερη δομή, το οποίο ανέπτυξε δυναμική μέσω του Facebook, ήταν οι Ανεξάρτητοι Ελληνες του Πάνου Καμμένου, με τον οποίο συνεργάστηκε ο Τσίπρας το 2015.
Στο εύλογο ερώτημα αν ένα τέτοιο κόμμα από έναν πρώην πρωθυπουργό στην παραδοσιακή Ελλάδα του κομματάρχη και των ρουσφετιών μπορεί να σταθεί, η απάντηση δεν είναι εύκολη. Ομως η πολιτική πραγματικότητα έχει ήδη γίνει πιο πολύπλοκη, οι πολίτες έχουν πιο σύνθετες ταυτότητες και απαιτήσεις, τις οποίες δεν ικανοποιούν τα παραδοσιακά κόμματα και οι διαχωρισμοί του τύπου Δεξιά – Αριστερά, άρα η δημιουργία νέων μορφών οργάνωσης και δράσης μπορεί να προσελκύσει πολλούς, ιδιαίτερα τους νέους που έχουν μεγαλώσει μέσα από το διαδίκτυο.
Τι εντυπωσίασε τον Τσίπρα
Πίσω στις κουβέντες που έκαναν Τσίπρας και Κασσελάκης το καλοκαίρι του 2023, όταν ο πρόσφατα παραιτηθείς αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ είχε δώσει τη συγκατάθεσή του για να κατέβει ο Κασσελάκης στις εσωκομματικές εκλογές του ΣΥΡΙΖΑ, στις οποίες και σάρωσε.
«Εκείνο που εντυπωσίασε τον Αλέξη στον Στέφανο Κασσελάκη», λέει στο Protagon ιστορικό στέλεχος της Αριστεράς, «ήταν οι ιδέες που είχε για τη νέα μορφή οργάνωσης των κομμάτων στην ψηφιακή εποχή».
Το ίδιο στέλεχος, με μια δόση αδιόρατης σχεδόν ειρωνείας, αναφέρει ότι «ο Τσίπρας είχε πάντα την τάση να εντυπωσιάζεται από δυναμικούς ανθρώπους εκτός πολιτικής, ιδίως αν έρχονταν από το εξωτερικό». Και φέρνει ως παράδειγμα τον καθηγητή οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη, τον οποίο γνώρισε στις αρχές της περασμένης δεκαετίας και το 2014 οι δυο τους έκαναν στενή παρέα σε ένα άλλο νησί, πολύ μικρότερο από την Κρήτη, την Αίγινα.
Ανάβοντας τσιγάρο σε ένα καφέ του Παγκρατίου, ο ίδιος άνθρωπος, που διανύει πλέον την έβδομη δεκαετία της ζωής του, εκτιμά ότι, όπως ο Αλέξης Τσίπρας υιοθέτησε το 2014 τις ιδέες του Γιάνη Βαρουφάκη για τη διαπραγμάτευση του 2015 (μέχρι να συγκρουστούν), έτσι και δέκα περίπου χρόνια μετά, το καλοκαίρι του 2023, άκουσε με μεγάλη προσοχή τις ιδέες του Στέφανου Κασσελάκη για τη μορφή του «υβριδικού κόμματος» και είναι έτοιμος να τις εφαρμόσει. Στις αρχές του 2026.
Ακολουθήστε το Protagon στο Google News