Σε δραστική αναμόρφωση του πλαισίου για τις μεταναστευτικές ροές, ενεργοποιώντας έναν οδικό χάρτη με πολλαπλά επίπεδα παρέμβασης, προχωρά σύμφωνα με πληροφορίες η κυβέρνηση. Όπως σημειώνουν αρμόδιες πηγές, μπορεί να άλλαξε η πολιτική ηγεσία του υπουργείου αλλά δεν άλλαξε η πολιτική κατεύθυνση. Το νέο πλαίσιο αποτυπώνει μία σαφή στροφή προς την πειθαρχημένη διαχείριση, τον έλεγχο των αφίξεων και την αποτροπή καταχρηστικών αιτήσεων. Η έμφαση πλέον δίνεται στην άμεση εφαρμογή των αποφάσεων και την αποσυμφόρηση κρίσιμων περιοχών, κυρίως στον νότο.
Νέα μέτρα για τον έλεγχο του ασύλου και τη μείωση της παραμονής
Με το νέο πλαίσιο, η αίτηση ασύλου υποβάλλεται πλέον μόνο μία φορά. Καταργείται η δυνατότητα επαναξιολόγησης σε δεύτερο χρόνο, πράγμα που περιορίζει τη διάρκεια παραμονής όσων δεν πληρούν τις προϋποθέσεις διεθνούς προστασίας. Ταυτόχρονα, ενισχύεται ο έλεγχος της φυσικής παρουσίας με την καθιέρωση της παραμονής σε ελεγχόμενες δομές, υπό συνεχή επιτήρηση και διοικητική εποπτεία.
Η διαδικασία για την οικειοθελή αναχώρηση επισπεύδεται. Η προθεσμία περιορίζεται και η δυνατότητα παράτασης υφίσταται μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις. Παράλληλα, προβλέπεται ποινική μεταχείριση για όσους παραμένουν παρανόμως μετά την ολοκλήρωση της διοικητικής εξέτασης. Καταργείται επίσης η διαδικασία νομιμοποίησης μετά την παρέλευση επταετίας, που συχνά αποτελούσε εργαλείο παρακαμπτήριων.
Αυστηροί περιορισμοί στα επιδόματα και στα κίνητρα παραμονής
Μειώνονται δραστικά τα επιδόματα στήριξης για τους αιτούντες άσυλο. Η κυβέρνηση θέτει τέλος στην αδιάκριτη παροχή κοινωνικής βοήθειας, ενισχύοντας μόνο όσους πληρούν αυστηρά κριτήρια ευαλωτότητας. Η στόχευση είναι διπλή. Πρώτον, να μειωθεί η ελκυστικότητα της χώρας ως προορισμός. Δεύτερον, να περιοριστεί η πίεση που ασκείται στις τοπικές κοινωνίες και στις δομές φιλοξενίας.
Ενεργοποίηση του λιμενικού με στρατιωτική συνδρομή
Το επίκεντρο της κρίσης μετατοπίζεται σταθερά στον νότιο άξονα και ιδίως στην Κρήτη, όπου καταγράφεται κατακόρυφη αύξηση αφίξεων καθώς από την αρχή του έτους έχουν εισέλθει πάνω από 8.000 άτομα. Η κυβέρνηση έχει ήδη ενεργοποιήσει επιχειρησιακή παρουσία του Λιμενικού με συνδρομή του Πολεμικού Ναυτικού. Η αποτροπή επιχειρείται με πλήρη συμμόρφωση προς το Δίκαιο της Θάλασσας και με σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα, χωρίς όμως εκπτώσεις στην ασφάλεια.
Διπλωματικές κινήσεις με επίκεντρο τη Λιβύη
Στο διπλωματικό επίπεδο, οι πρωτοβουλίες της Αθήνας επικεντρώνονται στη Λιβύη. Με διαδοχικές επισκέψεις στις δύο πολιτικές διοικήσεις της χώρας, η ελληνική πλευρά επιδιώκει σταθερές γραμμές επικοινωνίας και επιχειρησιακή συνεργασία, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές. Η αντιμετώπιση των κυκλωμάτων διακίνησης απαιτεί συμμετοχή και συνεννόηση. Όπως τονίζει το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών, δεν έχουν όλοι οι συνομιλητές τα ίδια εργαλεία για να ελέγξουν τα παράνομα δίκτυα.
Ευρωπαϊκή διάσταση και συντονισμός με χώρες πρώτης γραμμής
Η τρίτη γραμμή παρέμβασης αφορά την ευρωπαϊκή πολιτική. Στην επίσκεψη του επιτρόπου Μετανάστευσης στην Ελλάδα συμμετείχαν οι ομόλογοι υπουργοί από Ιταλία και Μάλτα, επιβεβαιώνοντας τη συγκρότηση ενός μετώπου χωρών πρώτης γραμμής. Η Ελλάδα επιμένει στην ανάγκη κοινών εργαλείων προστασίας των εξωτερικών συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ζητά δίκαιο επιμερισμό των βαρών και αποτελεσματικούς μηχανισμούς επιστροφών.
Η κυβερνητική θέση παραμένει αμετακίνητη, σύμφωνα με αρμόδιες πηγές. Η ασφάλεια των συνόρων και η προστασία των πολιτών προτάσσονται ως ύψιστες προτεραιότητες ενώ όλες οι θεσμικές και επιχειρησιακές ενέργειες λειτουργούν μέσα στο πλαίσιο που ορίζει το Διεθνές Δίκαιο. Όμως το πολιτικό μήνυμα είναι σαφές. Όσοι επιδιώκουν να εργαλειοποιήσουν τις ανθρώπινες ροές θα συναντήσουν οργανωμένη και συντεταγμένη αντίσταση.