Η θρησκεία διχάζει τους Γάλλους ενόψει των εκλογών – Ανάλυση του Ευ. Αρεταίου
«Δεν έχω πρόβλημα με το Ισλάμ. Αλλά έχω πρόβλημα όταν προσπαθούν να μας το επιβάλουν παντού και ότι η αριστερά έχει υιοθετήσει ένα σαφώς αντισημιτικό αφήγημα».
Είμαστε στην μικρή πλατεία Σαιν Λουί, λίγο πιο πάνω από το παλιό λιμάνι της Μασσαλίας. Τον άνδρα που μας μιλάει και τους δυο φίλους του, όλοι τους γύρω στα σαράντα, καλοντυμένοι και με πολύ προσεγμένα γαλλικά, τον πλησίασα όταν είδα τον μικρό του αναπτήρα με το όνομα μιας υποψήφιας της Εθνικής Συσπείρωσης της Μαρίν Λε Πεν.
«Η Γαλλία είναι χώρα ιουδαϊκο-χριστιανικού πολιτισμού και δεν θα αλλάξει αυτό. Η αρχή της λαϊκότητας (laïcité) είναι εδώ για να βάζει τα όρια σε όλες τις θρησκείες, συμπεριλαμβανομένου και του Ισλάμ», μας λέει ένας από τους φίλους του άντρα με τον αναπτήρα.
Παρόλο που στην προεκλογική εκστρατεία γίνεται πολύ λίγο λόγος για τις θρησκείες και τον ρόλο τους στην Γαλλία, από τις συζητήσεις ανάμεσα στους πολίτες και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αμέσως καταλαβαίνει κανείς ότι πίσω από τις πολιτικές και ιδεολογικές επιλογές βρίσκεται και μια σαφώς θρησκευτική διάσταση.
Η θρησκεία διχάζει την γαλλική κοινωνία και η δυναμική αυτή ενός επιπλέον διχασμού έχει οξυνθεί τα τελευταίαμ χρόνια, καθιστώντας την κατάσταση στην Γαλλία ιδιαίτερα ανησυχητική.
Σύμφωνα με την ανάλυση της ψήφου ατις τελευταίες ευρωεκλογές σε σχέση με το θρήσκευμα, της έγκριτης εταιρείας δημοσκοπήσεων IFOP, https://www.ifop.com/publication/le-vote-des-electorats-confessionnels-aux-elections-europeennes-2/ το 37% των καθολικών ψήφισε το κόμμα της Μαρίν Λε Πεν, το μεγαλύτερο ποσοστό των καθολικών ανά κόμμα, ενώ το 62% των μουσουλμάνων ψήφισε την Ανυπότακτη Γαλλία του Ζαν-Λυκ Μελανσόν και μόνο 4% των καθολικών ψήφισε το κόμμα του Μελανσόν.
Το 78% των καθολικών προσήλθε στις κάλπες ενώ μόνο το 41% των μουσουλμάνων πήγε να ψηφίσει.
Σύμφωνα με πρόσφατη ανάλυση της εφημερίδας Le Monde, https://www.lemonde.fr/le-monde-des-religions/article/2024/06/23/legislatives-2024-le-vote-des-catholiques-s-est-eparpille-et-radicalise_6242776_6038514.htmlη η ψήφος των καθολικών διαφραμάτισε διαχρονικά έναν σημαντικό ρόλο στην μετριοπάθεια και την απόσταση από τα άκρα αλλά αυτό δεν ισχύει πια.
«Η (καθολική) ψήφος στην Εθνική Συσπείρωση αυξάνεται από τις τοπικές εκλογές του 2015, εν μέσω ενός κύματος ισλαμιστικών επιθέσεων. Στις προεδρικές εκλογές του 2022, μεταξύ των καθολικών, η Λε Πεν έλαβε 21% και ήρθε δεύτερη πίσω από τον Μακρόν με 25% των ψήφων. Ο φόβος για τον ισλαμισμό, την πολιτιστική παρακμή (…) επιτάχυνε την απομάκρυνση (των καθολικών) από τη μετριοπαθή δεξιά (…) 42% των τακτικών εκκλησιαζομένων καθολικών εκφράζουν ψήφους που μπορούν να χαρακτηριστούν ως ψήφοι “διαμαρτυρίας” της δεξιάς ή της ακροδεξιάς».
Αντισημιτισμός και ισλαμοφοβία
Η Γαλλία βρίσκεται ανάμεσα σε μια υποβόσκουσα αλλά πολύ έντονη ισλαμοφοβία από την μεριά της δεξιάς και έναν κρυμμένο αντισημιτισμό της αριστεράς.
«Οι δυναμικές αυτές υφίσταντο ήδη εδώ και χρόνια αλλά με τον πόλεμο στην Γάζα πήραν νέες, πολύ πιο ισχυρές διαστάσεις», είπε στην Real ο Οζγκιούρ Τουρέσαϊ, καθηγητής στην έγκριτη École Pratique des Hautes Études των Παρισίων.
Οπως συχνά διαβάζουμε στον γαλλικό τύπο τις τελευταίες μέρες, ο αντισημιτισμός διχάζει την γαλλική κοινωνία από τα τέλη του 19ου αιώνα, φτάνοντας στο ζενίθ του την περίοδο της υπόθεσης Ντρέιφους, όταν ο εβραϊκής καταγωγής Γάλλος λοχαγός Αλφρεντ Ντρέιφους κατηγορήθηκε άδικα για κατασκοπεία εις βάρος της Γαλλίας μέσα σε ένα έντονα αντισημιτικό κλίμα.
Ο αντισημιτισμός έφτασε σε νέα ύψη κατά την διάρκεια το Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και σήμερα φαίνεται να έχει ξυπνήσει για ακόμα μια φορά. Η αριστερά, και κυρίως η ριζοσπαστική αριστερά, έχει υιοθετήσει ένα σαφώς φιλο-Παλαιστινιακό αφήγημα, προκαλώντας στους δεξιούς και ακροδεξιούς Γάλλους την αίσθηση ότι τροφοδοτεί τον αντισημιτισμό.
Τα τελευταία χρόνια έχει επικρατήσει στο αφήγημα της δεξιάς και της ακροδεξιάς ο όρος, «ισλαμο-αριστερά», που στιγματίζει την αριστερά ως φιλο-ισλαμική ενώ η αριστερά κατηγορεί συστηματικά την δεξιά και κυρίως την άκρα δεξιά για ισλαμοφοβία.
«Η εικόνα είναι πολύ πιο πολύπλοκη καθώς πίσω από την ισλαμοφοβία βρίσκεται συχνά μια «αραβο-φοβία» ενώ οι Τούρκοι, Κούρδοι και άλλοι μουσουλμάνοι δεν φαίνεται να νιώθουν το ίδιο έντονα την ισλαμοφοβία, τουλάχιστον όχι μέχρι σήμερα», μας είπε ο Οζγκιούρ Τουρεσάι.
«Δεν υπάρχει στην Γαλλία μια μονολιθική μουσουλμανική ταυτότητα, πολλά εξαρτώνται από το που προέρχονται οι μουσουλμάνοι. Για παράδειγμα, μια πρόσφατη έρευνα καταγράφει ότι το 85% των Γάλλων λιβανέζικης καταγωγής ψήφισαν την Ανυπότακτη Γαλλία λόγω του πολέμου στην Γάζα.
Κάτω από την σκιά της Παναγίας της Προστάτιδος
Στην μικρή πλατεία Εντμοντ Ροστάν, κάτω από την σκιά της εμβληματικής για την Μασσαλία εκκλησία της Παναγίας της Προστάτιδος, όλα σχεδόν τα καταστήματα είναι εβραϊκά.
Κανείς ωστόσο δεν μας μιλάει όταν προσπαθούμε να μιλήσουμε για την πολιτική και τις εκλογές.
Σύμφωνα πάντως με τα όσα διαβάζουμε στον γαλλικό τύπο τις τελευταίες μέρες, η εβραϊκή κοινότητα της Γαλλίας φοβάται μια νίκη της άκρας δεξιάς αλλά θέλει να κρατήσει αποστάσεις από την ριζοσπαστική αριστερή Ανυπότακτη Γαλλίας του Ζαν-Λυκ Μελανσόν, η οποία θεωρείται ότι στηρίζει υπερβολικά τους Παλαιστίνιους.
«Ως Εβραίοι, αισθανόμαστε ανασφαλείς από όλες τις πλευρές. Ως ψηφοφόροι, πρέπει να αποφασίσουμε από πού προέρχεται ο μεγαλύτερος κίνδυνος», είπε ψηφοφόρος εβραϊκής καταγωγής σην εφημερίδα Le Monde, στο πλαίσιο μεγάλου άρθρου για την ψήφο των Γάλλων εβραϊκής καταγωγής.
https://www.lemonde.fr/intimites/article/2024/07/04/legislatives-2024-en-tant-que-juifs-on-se-sent-en-insecurite-de-toutes-parts-en-tant-qu-electeurs-nous-devons-decider-d-ou-vient-le-danger-le-plus-important_6246601_6190330.html
Την ίδια ώρα, η αριστερή Liberation, με εκτενές ρεπορτάζ της πριν τον πρώτο γύρο των εκλογών, σε συνοικεία στο Παρίσι όπου ζουν πολλοί Γάλλοι εβραϊκής καταγωγής, έγραψε ότι οι Γάλλοι εβραίοι «απέναντι στην Ανυπότακτη Γαλλία, αποφάσισαν τώρα να ψηφίσουν την Εθνική Συσπείρωση στις επερχόμενες βουλευτικές εκλογές».
https://www.liberation.fr/politique/elections/de-sarcelles-a-paris-un-vote-bardella-tres-largement-repandu-dans-la-communaute-juive-20240627_4U3WNRSJTZDHJITQGLN6NN4KBY/
Πάνω από το προαύλιο της Παναγίας της Προστάτιδος, η Μασσαλία απλώνεται μέχρι τους μακρινούς λόφους που την περιτριγυρίζουν, ένας λαβύρινθος ανθρώπων, διαφορετικών κόσμων και θρησκειών.
Μέσα στην επιβλητική εκκλησία, μικρογραφίες καραβιών κρέμονται από την οροφή, τάματα ναυτικών που σώθηκαν από ναυάγια όταν προσευχήθηκαν στην Παναγία την Προστάτιδα της Μασσαλίας.
Δεκάδες πιστοί, Γάλλοι και ξένοι, εισέρχονται με κατάνυξη στο ναό.
Πίσω στην παλιά πόλη, ο άντρας με τον αναπτήρα της Εθνικής Συσπείρωσης μας λέει, «δεν θέλω να αλλάξει η ταυτότητα της Γαλλίας και δεν θέλω το ισλάμ να κυριαρχήσει».
Κάπου μέσα από τους δαιδάλους των μικρών δρόμων, μια καμπάνα ακούγεται αμυδρά πάνω από την οχλαγογή της πόλης.
Στον τοίχο απέναντι μας, μια αφίσα γράφει «αν έχετε φίλους μουσουλμάνους, ομοφυλόφιλους και προερχόμενους από τη μετανάστευση και ψηφίσετε την Εθνική Συσπείρωση τότε δεν είστε καλός φίλος».
