Γράφει ο Κωνσταντίνος Μανίκας, σύμβουλος επιχειρήσεων – συγγραφέας
Στην ιστορική πορεία της Ε.Ε. δεν είναι λίγες οι φορές που βρέθηκε σε σταυροδρόμια που απαιτούσαν σημαντικές αποφάσεις, για να αποδειχτεί τελικά ότι η δαιδαλώδης δομή, ο γραφειοκρατικός τρόπος λειτουργίας και η διαχειριστική ανεπάρκεια, που συχνά προκύπτει και λόγω της έλλειψης στιβαρής ηγεσίας, δεν την επέτρεψαν να εκμεταλλευτεί τις ευκαιρίες για να διευρύνει και με ισχυροποιήσει το διεθνή ρόλο της.
Από τη στάση της στη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και τη στρεβλή οικοδόμηση του ευρώ, έως την αναβλητική, τιμωρητική αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης και την εσφαλμένη ενεργειακή πολιτικής της απόλυτης εξάρτησης από το ρωσικό αέριο και της ιδιαίτερα βιαστικής πράσινης μετάβασης, η Ε.Ε. βάλθηκε να μας αποδείξει ότι παρά την τεράστια χρησιμότητά της για τις ευρωπαϊκές χώρες, κατορθώνει να σκοντάφτει διαρκώς πάνω στα επανειλημμένα λάθη της θέτοντας εαυτόν στη θέση του ουραγού των εξελίξεων.
Η Ε.Ε. μοιάζει εντελώς απροετοιμαστη να αντιμετωπίσει τον οικονομικό και διπλωματικό τυφώνα του Τραμπ, παρόλο που γνώριζε τις συνέπειες μιας πολύ πιθανής αλλαγής στην αμερικανική ηγεσία. Δείχνει αιφνιδιασμένη και μουδιασμένη λες κι αγνοούσε την προοπτική των δασμών και την ανάγκη να κινηθεί πιο δυναμικά τόσο προς την ενίσχυση των αμυντικών δαπανών όσο και προς την αύξηση της χρήσης υγροποιημένου φυσικού αερίου, τονώντας τις εμπορικές σχέσεις με τις ΗΠΑ.
Δείχνει εξίσου αιφνιδιασμένη κι από τον παραγκωνισμό της στο Ουκρανικό ζήτημα. Η Ένωση επένδυσε σε ένα σκληρό εμπάργκο εναντίον της Ρωσίας, το οποίο είχε μεν συγκεκριμένα αρνητικά αποτελέσματα για τη ρωσική οικονομία αλλά ταυτόχρονα είχε οδυνηρές συνέπειες, ενεργειακές κι εμπορικές, και για την ίδια. Τώρα φαντάζει ανήμπορη να στηρίξει, αμυντικά και οικονομικά, ένα ολοκληρωμένο σχέδιο απεμπλοκής και δείχνει διχασμένη ανάμεσα στη συνεπή κι ανυποχώρηση στήριξη της Ουκρανίας κι έναν επίπονο συμβιβασμό, γκρινιάζοντας για τον παραγκωνισμό της από το δυναμικό διπλωματικό παιχνίδι του Τραμπ.
Ακόμη και η ακραία ρητορική του Αμερικανού Αντιπρόεδρου περί Δημοκρατίας, βρίσκει ανέτοιμη την Ε.Ε., η οποία, γνωρίζοντας διαχρονικά τα δομικά προβλήματα στη λειτουργία της, δεν χρειάζεται να δυσανασχετεί από την υπενθύμιση κάποιων εκ των ζητημάτων που την ταλανίζουν μέσω μια ρητορικής υπερβολής, αλλά θα όφειλε πέρα και πάνω από τα οποία τερτίπια να έχει δρομολογίσει τις απαραίτητες παρεμβάσεις ώστε να βαθύνει το δημοκρατικό υπόβαθρο και να ενισχύει περαιτέρω το θεσμικό πλαίσιο που θα καταστήσει πιο λειτουργική, πιο δυναμική, αποδοτική και συνεκτική τη συνολική παρουσία της Ε.Ε., τόσο στο διπλωματικό – αμυντικό κομμάτι, όσο και στο εμπορικό – οικονομικό πεδίο.
Οι προκλήσεις παραμένουν πολλές για το κοινό ευρωπαϊκό μας οικοδόμημα και διαρκώς πληθαίνουν και διευρύνονται παρά περιορίζονται. Το μόνο σίγουρο είναι ότι οι απαντήσεις δεν βρίσκονται ούτε στην εξεύρεση αποδιοπομπαίων τράγων, ούτε στη δαιμονοποίηση των λαϊκών επιλογών. Όσο οι ευρωπαϊκές ηγεσίες παραμένουν άβουλες, αδύναμες κι ανέμπνευστες, η ταχύτητα των αλλαγών που έρχονται, γεωπολιτικά και τεχνολογικό, δεν αποκλείεται να θέσει μόνιμα την Ε.Ε. στη θέση του αμέτοχου παρατηρητή.