Η σχέση μεταξύ του πρώην προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, και του Ουκρανού ηγέτη, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, έχει περάσει από διακυμάνσεις, αλλά πλέον φαίνεται να έχει φτάσει σε ανοιχτή σύγκρουση, σύμφωνα με το CNN, με τη Ρωσία να είναι σύμφωνα με το βρετανικό δίκτυο «μοναδικός νικητής».
Η τελευταία ένταση κορυφώθηκε την περασμένη Τετάρτη, όταν ο Τραμπ επιτέθηκε στον Ζελένσκι μέσω της πλατφόρμας του, Truth Social, χαρακτηρίζοντάς τον «δικτάτορα χωρίς εκλογές» και κατηγορώντας τον ότι εξανάγκασε τις ΗΠΑ να ξοδέψουν «εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια» για έναν «πόλεμο που δεν μπορεί να κερδηθεί». Στη συνέχεια μάλιστα ο αμερικανός πρόεδρος επανήλθε με νέα επίθεση, κατηγορώντας ουσιαστικά τον Ουκρανό ομόλογό του ότι κακομεταχειρίστηκε τον ΥΠΕΞ του.
Οι παραπάνω δηλώσεις προκάλεσαν αλυσιδωτές αντιδράσεις, ενώ ο Τραμπ κλιμάκωσε τη ρητορική του κατά τη διάρκεια ομιλίας του στο Μαϊάμι, προειδοποιώντας: «Ο Ζελένσκι πρέπει να κινηθεί γρήγορα. Δεν θα του μείνει χώρα». Οι δηλώσεις του πρώην προέδρου ευθυγραμμίζονται με τη ρωσική ρητορική, σύμφωνα με την οποία η Ουκρανία βρίσκεται σε χάος και ο Ζελένσκι διοικεί αυταρχικά, έχοντας αναβάλει τις εκλογές λόγω του στρατιωτικού νόμου που επιβλήθηκε μετά τη ρωσική εισβολή.
Η ιστορική διαδρομή μιας ταραχώδους σχέσης
Η ένταση μεταξύ των δύο ηγετών δεν είναι καινούρια, θυμίζει το CNN. Κατά τη διάρκεια της πρώτης του θητείας, ο Τραμπ είχε ζητήσει από τον Ζελένσκι να διεξάγει έρευνα για τον Τζο Μπάιντεν και τον γιο του, Χάντερ, κάτι που αποτέλεσε την αφορμή για την πρώτη παραπομπή του Τραμπ σε δίκη με το ερώτημα της καθαίρεσης. Παρότι οι δύο άνδρες επιχείρησαν να εμφανιστούν ενωμένοι πριν από τις εκλογές του 2024 – με τον Ζελένσκι να επισκέπτεται τον Τραμπ στον Trump Tower στη Νέα Υόρκη – η συνάντησή τους έμοιαζε περισσότερο με μία διπλωματική ανάγκη παρά με ένδειξη πραγματικής συνεργασίας.
Η πρόσφατη ρήξη τους φαίνεται να έχει τις ρίζες της σε μία σειρά γεγονότων, όπως η δυσαρέσκεια του Τραμπ για τη συνεχιζόμενη αμερικανική στήριξη στην Ουκρανία και η απογοήτευση της ομάδας του από την κριτική που ασκεί ο Ζελένσκι στις διαπραγματεύσεις ΗΠΑ-Ρωσίας, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν στη Σαουδική Αραβία.
Η στρατηγική του Τραμπ και οι γεωπολιτικές επιπτώσεις
Η ένταση αυτή δεν αποτελεί μόνο προσωπική αντιπαράθεση, αλλά και ένδειξη μίας πιθανής στροφής της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής υπό τον Τραμπ. Ο πρώην πρόεδρος έχει καταστήσει σαφές ότι προτεραιότητά του είναι να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία, ανεξάρτητα από το αν αυτό σημαίνει παραχωρήσεις προς τη Ρωσία. Σύμφωνα με τον ίδιο, «δεν έχει σημασία τίποτα άλλο πέρα από το να σταματήσει η αιματοχυσία». Ωστόσο, το γεγονός ότι οι δηλώσεις του επαναλαμβάνουν σημεία της ρωσικής ρητορικής προκαλεί ανησυχίες στους συμμάχους των ΗΠΑ στην Ευρώπη.
Η Γαλλία και η Βρετανία αντέδρασαν έντονα. Ο πρόεδρος της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, διοργάνωσε έκτακτη σύνοδο κορυφής με Ευρωπαίους ηγέτες στο Παρίσι, ενώ ο Βρετανός πρωθυπουργός, Κιρ Στάρμερ, δήλωσε πως είναι διατεθειμένος να στείλει βρετανικά στρατεύματα ως ειρηνευτική δύναμη στην Ουκρανία. Παράλληλα, ο πρώην Βρετανός πρωθυπουργός, Μπόρις Τζόνσον, υπερασπίστηκε τον Ζελένσκι και άσκησε κριτική στον Τραμπ, λέγοντας ότι οι δηλώσεις του έχουν ως στόχο να σοκάρουν την Ευρώπη ώστε να αναλάβει περισσότερη δράση.
Ένα παιχνίδι διαπραγματεύσεων ή μία νέα πολιτική πραγματικότητα;
Οι Ρεπουμπλικάνοι σύμμαχοι του Τραμπ υποστηρίζουν ότι η στάση του δεν είναι τυχαία. Σύμφωνα με τον γερουσιαστή Κέβιν Κρέιμερ, ο Τραμπ «πάντα έχει έναν ευρύτερο σχεδιασμό» και ενδέχεται να χρησιμοποιεί την κριτική προς τον Ζελένσκι ως διαπραγματευτικό όπλο απέναντι στην Ευρώπη και τη Ρωσία. Ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν ότι οι δηλώσεις του ενδέχεται να έχουν ως στόχο να πιέσουν τις ευρωπαϊκές χώρες να αυξήσουν τη στρατιωτική και οικονομική βοήθεια προς την Ουκρανία, απαλλάσσοντας έτσι τις ΗΠΑ από μέρος της ευθύνης.
Προς το παρόν, όμως, η στρατηγική αυτή φαίνεται να έχει προκαλέσει μεγαλύτερη ανασφάλεια παρά λύσεις. Αν ο Τραμπ επιμείνει σε μία πολιτική προσέγγισης προς τον Πούτιν, αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε βαθύτερο ρήγμα μεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης, ενώ θα άφηνε την Ουκρανία αποδυναμωμένη.
Το μόνο βέβαιο είναι ότι η αμερικανική εξωτερική πολιτική βρίσκεται σε μεταβατικό στάδιο. Ο Τραμπ εμφανίζεται ως ο μοναδικός ηγέτης που μπορεί να διαπραγματευτεί το τέλος του πολέμου, όμως η διαρκής επίθεση προς τον Ζελένσκι εγείρει σοβαρά ερωτήματα για το πώς θα διαμορφωθούν οι διεθνείς ισορροπίες αν επιστρέψει στον Λευκό Οίκο.