Ο Ευρωβουλευτής της Νέας Δημοκρατίας, Γιώργος Αυτιάς, άσκησε ισχυρή πίεση προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή με καίρια ερώτηση που αφορούσε τη συμμετοχή της Τουρκίας σε ευρωπαϊκή χρηματοδότηση για την άμυνα, μέσω του νέου κανονισμού (ΕΕ) 2025/1106 για το Μέσο SAFE (Support for Ammunition and armaments through Financial support for European defence – Μέσο Δράσης για την Ασφάλεια στην Ευρώπη).
Ο κ. Αυτιάς υπενθύμισε τις συνεχιζόμενες τουρκικές απειλές κατά της ελληνικής κυριαρχίας, τις διεκδικήσεις στο Αιγαίο και την κατοχή κυπριακού εδάφους, ζητώντας να διασφαλιστεί ότι καμία ευρωπαϊκή χρηματοδότηση δεν θα καταλήξει σε οντότητες συνδεδεμένες με την Τουρκία.
Η απάντηση του Επιτρόπου Άμυνας, Andrius Kubilius, ήταν απολύτως σαφής και αποτελεί ισχυρή πολιτική και θεσμική δέσμευση της Κομισιόν:
«Μόνο τα κράτη μέλη έχουν πρόσβαση σε δάνεια.
Τρίτη χώρα που δεν πληροί συγκεκριμένες προϋποθέσεις ασφαλείας δεν μπορεί να συμμετέχει σε κοινές αμυντικές προμήθειες.»
Σύμφωνα με τον κανονισμό για το μέσο SAFE:
-Μόνο κράτη μέλη μπορούν να λάβουν δάνεια για την ενίσχυση της αμυντικής τους ικανότητας.
–Οντότητες από τρίτες χώρες ή υπό τον έλεγχό τους, όπως η Τουρκία, αποκλείονται από κοινές προμήθειες, εκτός εάν πληρούν αυστηρούς όρους ασφαλείας ή έχουν συνάψει ειδική διεθνή συμφωνία με την ΕΕ (όπως προβλέπεται στο άρθρο 17 του κανονισμού SAFE).
-Ειδική εξαίρεση παρέχεται μόνο για την Ουκρανία και τις χώρες της ΕΖΕΣ που είναι μέλη του ΕΟΧ.
-Καμία συμμετοχή δεν επιτρέπεται όταν εμπλέκονται εξαρτήματα ή τεχνολογία από τρίτες χώρες που αντιβαίνουν στα συμφέροντα ασφάλειας και άμυνας της ΕΕ και των κρατών-μελών.
Η απάντηση της Κομισιόν έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς για πρώτη φορά δίνεται επίσημη και ξεκάθαρη ερμηνεία που αποκλείει την Τουρκία από ευρωπαϊκές στρατιωτικές προμήθειες και χρηματοδοτικά εργαλεία, κάτι που αποτελεί ουσιαστική διπλωματική επιτυχία για την Ελλάδα και προσωπικά για τον Ευρωβουλευτή Γιώργο Αυτιά.
Παρακάτω παρατίθενται τα πρωτότυπα κείμενα της επίκαιρης ερώτησης του Έλληνα Ευρωβουλευτή και η απάντηση του Επιτρόπου Άμυνας, Andrius Kubilius.
Βρυξέλλες, 25 Αυγούστου 2025
Ο Ευρωβουλευτής της Νέας Δημοκρατίας Γιώργος Αυτιάς μετά από πιεστικές ερωτήσεις προς την Κομισιόν, ώστε να μπλοκαριστεί η Τουρκία από πιθανή συμμετοχή της σε ευρωπαϊκά κονδύλια για την άμυνα, έλαβε βαρυσήμαντη δέσμευση από τον Επίτροπο Άμυνας Andrius Kubilius, η οποία για πρώτη φορά μπλοκάρει τρίτες χώρες, όπως η Τουρκία.
Ο Επίτροπος απάντησε κατά λέξη ότι “Μόνο τα κράτη μέλη έχουν πρόσβαση σε δάνεια. Τρίτη χώρα που δεν πληροί συγκεκριμένες προϋποθέσεις ασφαλείας δεν μπορεί να συμμετέχει σε κοινές αμυντικές προμήθειες”.
Η απάντηση αυτή της Κομισιόν έχει βαρύνουσα σημασία γιατί δίνεται για πρώτη φορά σε ερώτηση Ευρωβουλευτή.
Ο Γ. Αυτιάς υπενθύμιζε επανειλημμένα στην Κομισιόν ότι “δεν μπορεί η Τουρκία να συμμετέχει στη χρηματοδότηση για την άμυνα, όσο εκτοξεύει απειλές κατά της κυριαρχίας της Ελλάδας, ζητά το μισό Αιγαίο και κατέχει το Βόρειο τμήμα της Κύπρου”.
Η πλήρης απάντηση του Επιτρόπου Andrius Kubilius έχει ως εξής:
Ο κανονισμός (ΕΕ) 2025/1106 του Συμβουλίου σχετικά με το μέσο δράσης για την ασφάλεια στην Ευρώπη (SAFE) στόχο έχει να στηρίξει οικονομικά τα κράτη μέλη ώστε να ενισχύσουν την αμυντική τους ετοιμότητα. Μόνο τα κράτη μέλη έχουν πρόσβαση σε δάνεια.
Ο κανονισμός για το μέσο SAFE θεσπίζει όρους επιλεξιμότητας για τη συμμετοχή εταιρειών ως αναδόχων σε κοινές προμήθειες στο πλαίσιο του μέσου.
Οντότητες εγκατεστημένες σε τρίτες χώρες ή υπό τον έλεγχο τρίτων χωρών (με εξαίρεση την Ουκρανία και τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών που είναι επίσης μέλη του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου) δεν επιτρέπεται, καταρχήν, να συμμετέχουν σε κοινές προμήθειες στο πλαίσιο του μέσου SAFE.
Οντότητες που είναι εγκατεστημένες στην ΕΕ και ελέγχονται από τρίτες χώρες θα μπορούσαν να είναι επιλέξιμες να συμμετάσχουν σε κοινές προμήθειες ως ανάδοχοι μόνον εάν πληρούν προϋποθέσεις που σχετίζονται με την ασφάλεια ή εάν έχουν υποβληθεί σε έλεγχο κατά την έννοια του κανονισμού (ΕΕ) 2019/452 και, αν είναι αναγκαίο, σε κατάλληλα μέτρα μετριασμού.
Επιπλέον, ο κανονισμός αναφέρει ότι για τον σκοπό των προμηθειών που λαμβάνουν στήριξη από το μέσο SAFE, κανένα κατασκευαστικό στοιχείο δεν προέρχεται από τρίτη χώρα που αντιβαίνει στα συμφέροντα ασφάλειας και άμυνας της Ένωσης και των κρατών μελών της.
Περαιτέρω, ο κανονισμός για το μέσο SAFE προβλέπει τη δυνατότητα των οντοτήτων από προσχωρούσες, δυνάμει υποψήφιες και υποψήφιες χώρες (εκτός της Ουκρανίας), καθώς και άλλες τρίτες χώρες με τις οποίες η ΕΕ έχει συνάψει εταιρική σχέση για την ασφάλεια και την άμυνα, να συμμετέχουν ως ανάδοχοι σε κοινές προμήθειες στο πλαίσιο του μέσου SAFE μόνο υπό την προϋπόθεση ότι η εκάστοτε τρίτη χώρα έχει συνάψει διεθνή συμφωνία με την ΕΕ, όπως ορίζεται στο άρθρο 17 του κανονισμού για το μέσο SAFE.