Τις τελευταίες ημέρες επικρατεί μια ακραία ένταση σε όλο το πολιτικό σκηνικό, εντός και εκτός Βουλής. Η αντιπαράθεση, όλων των πλευρών, έφτασε και εκτός της Ολομέλειας. Η ηχηρή παρέμβαση του Ευάγγελου Βενιζέλου προκάλεσε τα αντανακλαστικά του Μεγάρου Μαξίμου. Ο πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης σχολιάζοντας τη τελευταία επεισοδιακή συνεδρίαση της Βουλής κατήγγειλε «ευτελισμό των θεσμών λόγω κρίσης νομιμοποίησης», «κοινοβουλευτικό κατάντημα» και «κραυγαλέα παραβίαση του Συντάγματος». Πηγές της κυβέρνησης επικαλέστηκαν την επάρκεια της απαρτίας. Σε νέα ανταπάντηση, ο κ. Βενιζέλος κατηγόρησε το Μαξίμου για «θεσμική προπέτεια» και οργανωμένη καταστρατήγηση του Κανονισμού της Βουλής.
Και ο Παύλος Μαρινάκης, κατά την διάρκεια ενημέρωσης των πολιτικών συντακτών, σχολίασε «δεν εν ισχύουν αυτά τα οποία λέει. Είναι εντελώς αντίθετη η πραγματικότητα που προκύπτει από τις διατάξεις. Νομίζω, ότι ο κύριος Βενιζέλος συγχέει, λανθασμένα, την απαρτία με την απαιτούμενη πλειοψηφία για τη λήψη απόφασης. Να το πούμε πάρα πολύ απλά. Το Σύνταγμα δεν περιέχει κανόνα περί απαρτίας στη Βουλή για τη λήψη αποφάσεων, πέραν του ελάχιστου ορίου των 75 παρόντων βουλευτών, το 1/4 το οποίο λέει, που περιγράφεται στο άρθρο 67. Δεν υπάρχει κανένα άλλο άρθρο του Συντάγματος που να περιγράφει απαρτία. Άρα ένα είναι το άρθρο, μία είναι η απαρτία, το ¼, 75 βουλευτές, καμία άλλη απαρτία». ,
Στη συνέχεια τονίζει πως «θεωρώ λανθασμένη την ανάλυση του κ. Βενιζέλου. Δεν είναι επειδή το λέω εγώ, ούτε θεωρώ ότι επιστημονικά έχω μεγαλύτερη κατάρτιση. Απλά, αν κάποιος ανοίξει το Σύνταγμα και τον κανονισμό της Βουλής θα καταλάβει, ότι τίποτα από αυτά που είπε σήμερα δεν στέκουν σε καμία από τις διατάξεις». Σε άλλο σημείο της τοποθέτησης του, πάντως, θέλησε να διευκρινίσει ότι «δεν απάντησα στο πρόσωπο, απάντησα σε αυτά τα οποία είπε ο κύριος Βενιζέλος, όπως θα έκανα και σε οποιονδήποτε που τα έλεγε».
Η ανταπάντηση Βενιζέλου
Ο Ευάγγελος Βενιζέλος επανήλθε ξανά λέγοντας ότι στις κυβερνητικές επικρίσεις, με αναλυτικά σχόλια επί των σημείων που τέθηκαν από τις κυβερνητικές πηγές.
Ο πρώην υπουργός επαναλαμβάνει και διευκρινίζει τη νομική και κοινοβουλευτική του θέση, υπογραμμίζοντας πως η κυβέρνηση παραβιάζει τόσο το Σύνταγμα όσο και τον Κανονισμό της Βουλής, καταγγέλλοντας μεθοδεύσεις που υπονομεύουν τον θεσμικό ρόλο των βουλευτών και τη νομιμότητα της διαδικασίας.
Ειδικότερα:
1. Μια από τις βασικές τομές που επέφερε το ισχύον Σύνταγμα του 1975 στο κοινοβουλευτικό δίκαιο είναι η κατάργηση της απαρτίας με την έννοια της αναγκαίας παρουσίας ελάχιστου αριθμού βουλευτών για να συνεδριάζει έγκυρα η Βουλή. Το άρθρο 67 Συντ. δεν θεσπίζει ελάχιστο αριθμό βουλευτών (75/ 300) για να υπάρχει απαρτία, αλλά ελάχιστο αριθμό θετικών ψήφων για να αποφασίζει η Βουλή όταν εφαρμόζεται ο γενικός κανόνας ότι η Βουλή αποφασίζει με την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων μελών της.
2. Απαιτούμενος ελάχιστος αριθμός παρόντων βουλευτών προκειμένου να συνεδριάσει εγκύρως η Βουλή, δεν υπάρχει κατά το Σύνταγμα. Αντιθέτως υπάρχει ελάχιστος αναγκαίος αριθμός θετικών ψήφων για την έγκυρη λήψη απόφασης. Αυτός είναι ως γενικός κανόνας οι 75 βουλευτές (300/4). Σε πλήθος όμως συνταγματικών διατάξεων απαιτείται αυξημένη πλειοψηφία επί του όλου αριθμού των βουλευτών, αλλού απόλυτη πλειοψηφία (151/300), αλλού πλειοψηφία τριών πέμπτων (180/300), αλλού πλειοψηφία δύο τρίτων (200/300). Στην προκειμένη περίπτωση κατά το άρθρο 86 παρ. 3 απαιτείται η απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών, όχι ως απαρτία αλλά ως ελάχιστη πλειοψηφία. Όμως όταν τίθεται διαδικαστικό ζήτημα αναβολής της ψηφοφορίας λόγω απουσίας των βουλευτών της συμπολίτευσης, η απόφαση λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων που δεν μπορεί να είναι μικρότερη των 75. Αυτή η πλειοψηφία είχε συγκροτηθεί χθες από τους βουλευτές της αντιπολίτευσης λόγω της οργανωμένης απουσίας των βουλευτών της συμπολίτευσης και εκφράστηκε υπέρ της αναβολής της μυστικής ψηφοφορίας. Δυστυχώς αυτή η επί της διαδικασίας κρίσιμη απόφαση της Βουλής αγνοήθηκε βάναυσα χθες ενώ είχε γίνει δεκτή τρεις φορές το 2008-2009 σε ίδια ζητήματα. Το σαφές κοινοβουλευτικό και ερμηνευτικό προηγούμενο αγνοήθηκε με θεσμική προπέτεια.
3. Η διαπίστωση του απαιτούμενου κατά το Σύνταγμα και τον Κανονισμό της Βουλής αριθμού βουλευτών για τη διεξαγωγή ψηφοφορίας και άρα τη λήψη απόφασης (στην προκειμένη περίπτωση επί των προτάσεων συγκρότησης Επιτροπής προκαταρκτικής εξέτασης) γίνεται κατά το άρθρο 69 παρ. 4 του Κανονισμού, από τον Πρόεδρο της Βουλής. Όταν όμως προκύπτουν αμφιβολίες και αντιρρήσεις, γεννάται παρεμπίπτον ζήτημα, εφαρμόζεται το άρθρο 67 του Κανονισμού, εξετάζεται το παρεμπίπτον ζήτημα και τελικά εφαρμόζεται η παρ. 7 που προβλέπει ότι για τα παρεμπίπτοντα αποφασίζει ο Πρόεδρος της Βουλής αλλά αν προβληθούν αντιρρήσεις αποφαίνεται η Βουλή με ανάταση ή έγερση, με την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων που δεν μπορεί να είναι κατώτερη των 75 και χωρίς άλλη συζήτηση. Αυτό δεν έγινε χθες ενώ έγινε τρεις φορές το 2008-2009 υπό παρόμοιες συνθήκες.4. Είναι άλλο ζήτημα η διευκόλυνση βουλευτών όλων των κομμάτων μέσω της επιστολικής ψήφου και άλλο η μεθοδευμένη απομάκρυνση από την αίθουσα της Βουλής των βουλευτών της συμπολίτευσης και η οργανωμένη μαζική χρήση της επιστολικής ψήφου για 68 από αυτούς ώστε μαζί με τους ελάχιστους παρόντες βουλευτές της ΝΔ να διαμορφώνουν τον αριθμό 75 που κάποιοι θεωρούν ότι διασφαλίζει την νομικώς ανύπαρκτη έννοια της απαρτίας. Πρόκειται για «επιτελικά» οργανωμένη καταστρατήγηση του άρθρου 70 Α του Κανονισμού της Βουλής και ευθεία προσβολή του θεσμικού ρόλου του βουλευτή.
5. Η κρίση εσωτερικής εμπιστοσύνης που καθίσταται κρίση νομιμοποίησης δεν τελεί υπό τον έλεγχο του ενδιαφερόμενου αλλά όλων των άλλων και κυρίως των γεγονότων.
Με νέο σχόλιο, κυβερνητικές πηγές επιχείρησαν να αποδομήσουν τα όσα είπε ο πρώην υπουργός, απαντώντας σημείο προς σημείο στις αιτιάσεις του περί θεσμικής εκτροπής και παραβίασης του Κανονισμού της Βουλής. Όπως εκτίμησαν, «κατά την πρωινή ανάρτηση του Ευ. Βενιζέλου «δεν συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις έγκυρης λήψης απόφασης για την οποία απαιτούνται τουλάχιστον 151 και όχι τουλάχιστον 75 βουλευτές». Κατά τη νέα ανάρτηση «κατά το άρθρο 86 παρ. 3 απαιτείται η απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών, όχι ως απαρτία αλλά ως ελάχιστη πλειοψηφία». Άρα συνομολογείται εν τέλει ότι δεν απαιτείται η παρουσία 151 βουλευτών για την έγκυρη λήψη απόφασης. Κατά τη νέα ανάρτηση, με επίκληση του προηγουμένου του 2008-2009, θα έπρεπε η Βουλή να κληθεί να αποφασίσει ως προς το διαδικαστικό ζήτημα αναβολής της ψηφοφορίας «λόγω απουσίας των βουλευτών της συμπολίτευσης». Η αναφορά δεν λαμβάνει υπόψη ότι α) το 2008-2009 ουδεμία ψηφοφορία επί του διαδικαστικού ζητήματος έλαβε χώρα, β) εν προκειμένω, κατά τη χθεσινή διαδικασία, δεν υπήρχε «απουσία των βουλευτών της συμπολίτευσης», η οποία εκπροσωπούνταν κανονικά στην αίθουσα».