Η Ελλάδα θα μπορούσε να χάσει τη χρηματοδότηση από τον Frontex καθώς η συνοριακή υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης ερευνά 12 ανοιχτές υποθέσεις πιθανών παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων μεταναστών στα σύνορά της, τον υψηλότερο αριθμό συνεχιζόμενων ερευνών ανά χώρα σε ολόκληρο το μπλοκ.
Η πλειονότητα των ανοιχτών υποθέσεων σχετίζεται με υποτιθέμενες αναγκαστικές μετακινήσεις χιλιάδων ανθρώπων από Έλληνες αξιωματούχους μετανάστευσης στα χερσαία σύνορα και στη θάλασσα, μια πρακτική γνωστή ως «απωθήσεις» που είναι παράνομη σύμφωνα με τη Σύμβαση του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και το διεθνές δίκαιο. Η Frontex είπε ότι θα κάνει συγκεκριμένες προτάσεις για την Ελλάδα να εφαρμόσει — με πιθανές επιπτώσεις εάν αγνοηθούν.
«Ο εκτελεστικός διευθυντής της Frontex είπε ότι αναμένει να εφαρμοστούν όλες αυτές οι συστάσεις. Διαφορετικά, θα εξετάσει το ενδεχόμενο μείωσης ή περικοπής της χρηματοδότησης για συγχρηματοδοτούμενα περιουσιακά στοιχεία», δήλωσε ο Chris Borowski, εκπρόσωπος της υπηρεσίας συνόρων της ΕΕ Frontex. Αυτά τα συγχρηματοδοτούμενα περιουσιακά στοιχεία αναφέρονται σε ορισμένα πλοία της ελληνικής ακτοφυλακής. Αξιωματούχοι της ελληνικής ακτοφυλακής και της ελληνικής κυβέρνησης δεν απάντησαν σε αίτημα για σχόλιο.
Τον Ιανουάριο του 2025, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έκρινε τις ελληνικές αρχές ένοχες για συστηματικές απωθήσεις μεταναστών και για παραβίαση της νομοθεσίας για τα ανθρώπινα δικαιώματα στη διαδικασία. Η ΕΕ έχει προηγουμένως καλέσει την Ελλάδα να διερευνήσει καταγγελίες για εγκατάλειψη μεταναστών στη θάλασσα και απελάσεις από τις αρχές της.
«Τώρα βάζουμε τα θεμελιώδη δικαιώματα στο επίκεντρο αυτών των διαπραγματεύσεων. Στο παρελθόν, αυτή η συζήτηση γινόταν προς το τέλος των διαπραγματεύσεων, επομένως ήταν ένα δευτερεύον ζήτημα, αλλά τώρα είναι πραγματικά ο πυρήνας αυτών των διαπραγματεύσεων», δήλωσε ο Borowski. Το 2023, εκατοντάδες μετανάστες πιστεύεται ότι πέθαναν στη θάλασσα όταν ένα αλιευτικό σκάφος βυθίστηκε στα ανοικτά των ακτών της νότιας χερσονήσου της Ελλάδας ενώ προσπαθούσε να φτάσει στην Ευρώπη από τη Λιβύη.
Ο Συνήγορος του Πολίτη Ανδρέας Ποττάκης ξεκίνησε μια ανεξάρτητη έρευνα για το ναυάγιο, αφού η Ελληνική Ακτοφυλακή αρνήθηκε ρητά να διεξαγάγει τη δική της παρά τις πιέσεις της Frontex. Η ανεξάρτητη έρευνα συνέστησε πειθαρχική δίωξη σε οκτώ λιμενικούς που εμπλέκονται στο περιστατικό. Στη συνέχεια, ο υπεύθυνος θεμελιωδών δικαιωμάτων του Frontex, Jonas Grimheden, συνέστησε την προσωρινή αναστολή των δραστηριοτήτων του οργανισμού στην Ελλάδα. Η ελληνική κυβέρνηση αρνήθηκε τις κατηγορίες.
«Πρέπει πραγματικά να συνεργαστούμε για να συνεχίσουμε να βελτιώνουμε τη συνεργασία μας με τρόπους που είναι αποτελεσματικοί», είπε ο Borowski. «Υπάρχουν αυτές οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, προστατεύοντας τα σύνορα αλλά και προστατεύοντας τις αξίες μας, προστατεύοντας τα θεμελιώδη δικαιώματα, σεβόμενοι την αξιοπρέπεια των ανθρώπων με τους οποίους έχουμε να κάνουμε».
Η μετανάστευση παραμένει ένα άκρως αμφιλεγόμενο πολιτικό ζήτημα στην Ευρώπη. Ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης διόρισε πρόσφατα τον πρώην ακροδεξιό φοιτητή Μάκη Βορίδη επικεφαλής του υπουργείου Μετανάστευσης και ο ίδιος έχει εντείνει την αντιμεταναστευτική ρητορική. Σε μια σύνοδο των Ευρωπαίων ηγετών ηγέτη τον Μάρτιο, ο Μητσοτάκης είπε ότι η Ελλάδα θα ηγηθεί των προσπαθειών της ΕΕ για την ενίσχυση των επιστροφών μεταναστών.
Τα προκαταρκτικά στοιχεία της Frontex αποκαλύπτουν σημαντική πτώση στις παράτυπες συνοριακές διελεύσεις το 2024, το χαμηλότερο επίπεδο από το 2021. «Οι προσπάθειες και η παρουσία της Ευρώπης είναι απαραίτητες και κάθε είδους ταχεία απόσυρση θα έθετε σε κίνδυνο τις επιχειρήσεις διάσωσης στην περιοχή. Είναι μια πολύ περίπλοκη και δύσκολη απόφαση. Υπάρχουν άλλοι τρόποι αντιμετώπισης αυτού του θέματος, και ένας από αυτούς είναι η μείωση της χρηματοδότησης», πρόσθεσε ο Borowski.
Politico (Nektaria Stamouli) [EU border agency threatens to slash Greece funding amid alleged illegal pushbacks of migrants]
Επικρίσεις για τη Γερμανία
Την ίδια ώρα δημοσίευμα των Franz Solms-Laubach και Liana Spyropoulou στη Bild αναφέρει ότι η ελληνική κυβέρνηση σε μυστικό έγγραφό της με τίτλο «Συμφωνία συνασπισμού των κυβερνητικών κομμάτων – Η Γερμανία ως παράγοντας έλξης» αναλύει την πολιτική ασύλου της γερμανικής κυβέρνησης και παρακολουθεί προσεκτικά τα μεταναστευτικά σχέδια της Ένωσης και του SPD, όπως αυτά διαμορφώνονται μέσα από τις συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό κυβέρνησης.
Στο ελληνικό έγγραφο, που βρίσκεται στη διάθεση της Bild, η Γερμανία χαρακτηρίζεται ‘χώρα μαγνήτης για τους πρόσφυγες’ και θεωρείται υπεύθυνη για την παράνομη μετανάστευση στην Ευρώπη ως ο σημαντικότερος ‘παράγοντας έλξης’ για μετανάστες και πρόσφυγες (…)
Σε ερώτηση της Bild, υψηλόβαθμο μέλος της ελληνικής κυβέρνησης, που θέλει να παραμείνει ανώνυμο, ασκεί κριτική: «Οι Γερμανοί αποδίδουν ευθύνες για το θέμα της παράνομης μετανάστευσης σε όλους, εκτός από τους ίδιους. Ωστόσο φταίνε εξίσου και οι ίδιοι». Το δημοσίευμα αναφέρει ότι τώρα η Ελλάδα αναμένει τα αποτελέσματα των διαπραγματεύσεων για τον σχηματισμό κυβέρνησης ανάμεσα σε Ένωση και SPD. Στη συνέχεια θα φανεί ‘αν η Γερμανία θα σταματήσει τελικά να είναι παράγοντας έλξης για τους μετανάστες’.
Bild [Griechen lästern über Deutschlands Asylpolitik]